In een wereld waar grote instanties steeds meer invloed uitoefenen, is het noodzaak dat particulieren maar ook bedrijven hun rechten beschermen of schadevergoeding te claimen. Eén van de meest effectieve manieren om dit te doen is via een massaclaim. Maar wat is een massaclaim precies, en hoe werkt het?

Wat is een massaclaim?
Een massaclaim is een juridische procedure waarbij een grote groep mensen (gedupeerden) gezamenlijk een schadevordering instellen tegen een partij, omdat de schade voor iedereen dezelfde oorzaak heeft. Meestal is dat een multinational, maar het kan ook om kleinere ondernemingen of bijvoorbeeld de Staat gaan. In Nederland is dit fenomeen de laatste jaren steeds meer in de belangstelling gekomen. En de nieuwe wet Wet afwikkeling massaschade in collectieve actie (WAMCA) heeft de bestaande regels daarvoor aangescherpt en nieuwe richtlijnen gegeven. Een claimstichting zal dan worden opgericht of is al opgericht en gedupeerden kunnen zich dan melden bij die claimstichting. De stichting zal dan namens alle gedupeerden de claim instellen. Eerst zal worden geprobeerd om in overleg te treden met de aangesproken partij. Lukt dat niet of leidt dat niet tot resultaat, dan zal de aangesproken partij worden gedagvaard.

De gerechtelijke procedure kan tot een uitspraak van de rechter leiden of er kan een algemeen verbindende regeling komen die geldt voor iedere gedupeerde die voldoet aan de omschrijving waar de claimstichting voor opkomt. Dit geldt niet als de gedupeerde tijdig aangeeft niet aan de regeling gebonden te willen zijn (zogeheten “opt out”) Een massaclaim kan dus een instantie dwingen om verantwoordelijkheid te nemen voor hun acties en particulieren en bedrijven te compenseren voor de geleden schade.

Voorbeelden van massaclaims
Er zijn veel voorbeelden van massaclaims, zowel nationaal als internationaal. Enkele bekende voorbeelden zijn:

• Dieselgate: De zaak tegen Volkswagen vanwege de manipulatie van uitstootgegevens;

• Immateriële schadeclaim: Een zaak waarbij meer dan 5000 bewoners rondom het Groninger gasveld een schadevergoeding eisten van NAM voor immateriële schade door aardbevingen;

• Allergan claim: Schadeclaim tegen farmaceut Allergan vanwege ondeugdelijke borstimplantaten;

• TikTok-claim: Claim tegen TikTok wegens het schenden van privacyregels en het verhandelen van privé informatie zonder toestemming;

• Financiële schandalen: Claims tegen financiële instellingen naar aanleiding van bijvoorbeeld de misleidende beleggingsproducten die tijdens de financiële crisis van 2008 werden verkocht.

Waarom kiezen voor een massaclaim?
Er zijn verschillende redenen waarom het aantrekkelijk kan zijn om deel te nemen aan een massaclaim:

• Kostenbesparing: Het indienen van een individuele rechtszaak is erg kostbaar. In een massaclaim worden de kosten door een financier gedragen die pas als er ooit wordt uitgekeerd een percentage van het uitgekeerde schadebedrag zal ontvangen. De claimstichting zal proberen om ook dit deel op de aangesprokene partij te verhalen, zodat de kosten per saldo mogelijk zelfs op nul uitkomen.

• Delen van kennis: de claimstichting beschikt over veel kennis en inzicht waar een ieder van kan profiteren.

• Slagkracht en serieuze partij: Gedupeerden die zich verenigen worden eerder serieus genomen in onderhandelingen en een procedure dan een individu. Bovendien beschikt de stichting over middelen om voldoende slagkracht te hebben en een vuist te maken tegen een grote tegenpartij.

• Efficiëntie: Eén enkele rechtszaak kan sneller en efficiënter zijn dan duizenden individuele zaken.

Kortom: een massaclaim kan een krachtig instrument zijn om rechten te beschermen en rechtvaardigheid te verkrijgen.